Gair y Dydd: newyn https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?newyn – ar y diwrnod y mae
@LlGCymru
yn cynnal digwyddiad yn y Senedd i nodi gwaith y newyddiadurwr Gareth Jones yn datgelu'r newyn mawr yn Wcráin yn y 1930au. #Welsh
Word of the Day: newyn 'hunger, starvation, famine': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?newyn – on the day the National Library of Wales hosts an event in the Senedd to mark the work of journalist Gareth Jones in uncovering the great famine (the 'Holodomor') in Ukraine in the 1930s. #Cymraeg
Gair y Dydd: cyfrin https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?cyfrin. Credid bod gan 'Doctor' John Harries, y dyn hysbys o Gwrtycadno, 'lyfr cyfrin' o swynion. Mae sawl llawysgrif ganddo yng nghasgliad LlGC. Bu farw ar y dyddiad hwn yn 1839.
Word of the Day: cyfrin 'secret, mysterious': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?cyfrin. 'Doctor' John Harries, the 'dyn hysbys' ('soothsayer') from Cwrtycadno, was thought to have a 'secret book' of spells. Several of his manuscripts are in the NLW's collection. He died on this date in 1839.
Gair y Dydd: merllys https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?merllys – un o lysiau'r gwanwyn sydd â nifer o enwau arno yn y Geiriadur. #Cymraeg
Word of the Day: merllys 'asparagus': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?merllys – a spring vegetable which has many #Welsh names in the Dictionary.
Gair y Dydd: Sistersiaid https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Sistersiaid – ar y dyddiad hwn yn 1131 y sefydlwyd abaty cyntaf y Sistersiaid yng Nghymru, sef Abaty Tyndyrn. #Cymraeg
Word of the Day: Sistersiaid 'Cistercians': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Sistersiaid – on this date in 1131 the first Cistercian abbey in Wales, Tintern Abbey, was founded. #Welsh
Gair y Dydd: irlas https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?irlas – braf iawn gweld lliw hyfryd dail irlas coed ffawydd eto eleni. #Cymraeg
Word of the Day: irlas 'green, of the colour of fresh young grass or foliage, leafy, verdant': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?irlas – how pleasant to see the beautiful colour of verdant leaves again this year; from 'ir' ('verdant, fresh' - ultimately cognate with Eng. 'pure') and 'glas' ('blue or green'). #Welsh
Gair y Dydd: mis y gog https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?mis%20y%20gog – hen enw ar fis Mai (neu fis Ebrill). #Cymraeg
Word of the Day: mis y gog https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?mis%20y%20gog – an old name for April or May (literally, 'the month of the cuckoo'). #Welsh
Gair y Dydd: streic https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?streic. Ar 4 Mai 1926, dechreuodd streic gyffredinol ym Mhrydain a barodd naw diwrnod mewn ymgais i atal lleihau cyflogau a gwella amodau gwaith. #Cymraeg
Word of the Day: streic 'strike (by workers)': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?streic. On 4 May 1926, a nine-day general strike in Britain began in an attempt to prevent wage reductions and improve working conditions. #Welsh
Gair y Dydd: Maciafeliaeth https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Maciafeliaeth. Ar y dyddiad hwn yn 1469 y ganwyd Niccolò Machiavelli sydd â'i enw'n dal yn adnabyddus oherwydd ei syniadau am egwyddorion gwleidyddiaeth. #Cymraeg
Word of the Day: Maciafeliaeth 'Machiavell(ian)ism': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Maciafeliaeth. It was on this day in 1469 that Niccolò Machiavelli was born whose name is still known for his ideas on the principles of politics. #English
Gair y Dydd: Sardiniaidd https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Sardiniaidd. Mae'n ddiwrnod cenedlaethol Sardinia heddiw. #Cymraeg
Word of the Day: Sardiniaidd 'Sardinian (adj.)': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?Sardiniaidd. It is Sardinia's national day today. #Welsh
Gair y Dydd: machlud https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?machlud. Machlud y Mynachlogydd a Machlud yr Oesoedd Canol oedd teitlau dau o lyfrau W. Ambrose Bebb a fu farw ar y dyddiad hwn yn 1955. #Cymraeg
Word of the Day: machlud 'to set (of the sun, &c.), go down; fig. wane, come to an end, cease': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?machlud. Occurring in the titles of two books by W. Ambrose Bebb (who 'read' for GPC) who died on this day in 1955. (from 'ymachudd' from 'acludd' 'to hide (oneself)', from Latin 'occlūdō' #Welsh
Gair y Dydd: tegwch https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?tegwch. Yn ogystal â 'thywydd braf', mae hefyd yn golygu 'harddwch' a 'chyfiawnder'. #Cymraeg
Word of the Day: tegwch https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?tegwch. As well as meaning 'fine weather' 'tegwch' can also mean 'beauty' and 'fairness' (from the adjective 'teg' ('fair, fine; equitable'). #Welsh
Gair y Dydd: peraroglaidd https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?peraroglaidd – am arogl hyfryd rhai o flodau'r gwanwyn, fel y lelog hwn. #Cymraeg
Word of the Day: peraroglaidd 'sweet-scented, sweet-smelling, fragrant': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?peraroglaidd – of the lovely fragrance of some spring flowers, like this lilac ('lelog' in #Welsh).
Gair y Dydd: dyneiddiwch https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?dyneiddiwch. Erthygl newydd! Amserol a phriodol yw'r dyfyniad hwn o'r Cardiff Times yn 1904 'Gwnawn ninau’n goreu mewn hawddgarwch ... / I ethol dyneiddiwch; / Llunio hedd a llonyddwch'. #Cymraeg
Word of the Day: dyneiddiwch 'humanism, humaneness, humanity': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?dyneiddiwch. Another new entry! See the timely and apposite quote from the Cardiff Times in 1904 about 'Llunio hedd a llonyddwch' ('creating peace and tranquility'). #Welsh
Gair y Dydd: cowpog, sef enw ar frech y fuwch, a'r brechlyn rhag y frech wen https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?cowpog, ynghyd â buchfrech a bufrech, geiriau newydd eu cyhoeddi yn GPC. Daw'r gair Saesneg vaccine o'r Lladin vaccinus, sef 'yn deillio o fuwch'. #Cymraeg
Word of the Day: cowpog 'cowpox; cowpox vaccine': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?cowpog, together with 'buchfrech' a 'bufrech', new entries recently published in GPC. The English word 'vaccine' comes from Latin 'vaccinus', 'of or relating to cows'. #Welsh
Gair y Dydd: llythrennog https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?llythrennog. Ar y dyddiad hwn yn 1761 y bu farw Griffith Jones, Llanddowror. O ganlyniad i'w ysgolion cylchynol ef, Cymru oedd un o'r gwledydd mwyaf llythrennog yn Ewrop erbyn diwedd y ddeunawfed ganrif. #Cymraeg
Word of the Day: llythrennog 'literate': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?llythrennog. On this date in 1761 Griffith Jones of Llanddowror died. As a result of his circulating schools, Wales was one of the most literate countries in Europe by the end of the 18th century.
Gair y Dydd: llysiau Llywelyn: https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?llysiau%20Llywelyn – un o nifer o enwau #Cymraeg ar y blodyn hwn ac enw sydd â chysylltiad arbennig ag Ebrill 7fed.
Word of the Day: llysiau Llywelyn 'speedwell, various species of Veronica': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?llysiau%20Llywelyn – one of several #Welsh names for this flower and a name especially associated with April 7th.
Gair y Dydd: craf https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?craf – sef garlleg gwyllt. Eitem ddiddorol amdano ar raglen Aled Hughes bore ddoe. https://bbc.co.uk/sounds/play/m00162rh #Cymraeg
Word of the Day: craf ‘wild garlic’: https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?craf – from an old Celtic word ultimately of the same origin as 'rams', 'rames', or 'ramsons' in English, also preserved in the name of the Italian town Cremona. #Welsh
Gair y Dydd: glais https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?glais – enw anghyfarwydd ar nant neu ffrwd, ond mae'n digwydd mewn enwau lleoedd fel Y Glais ger Abertawe ac fel rhan o nifer o enwau lleoedd eraill, fel Penglais a Bronglais yn Aberystwyth, mae'n debyg. #Cymraeg
Word of the Day: glais 'stream, rivulet': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?glais – an unfamiliar name, it occurs in place names such as Y Glais near Swansea and as part of many other place-names, including, probably, Penglais and Bronglais in Aberystwyth. #Welsh
Gair y Dydd: glaw tyfu https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?glaw%20tyfu – swnio fel disgrifiad teg o'r glaw y bore 'ma. #Cymraeg
Word of the Day: glaw tyfu 'light April rain conducive to growth': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?glaw%20tyfu – a good description of this morning's rain (literally 'growing rain'). #Welsh
Gair y Dydd: uchelgais https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?uchelgais. Ar y dyddiad hwn yn 1406, anfonodd Owain Glyndŵr Lythyr Pennal at Charles VI, brenin Ffrainc, yn gofyn am gymorth i ymladd yn erbyn y Saeson ac yn nodi ei uchelgais i Gymru. Llun: cefn sêl Pennal
Word of the Day: uchelgais 'ambition': https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?uchelgais. On this date in 1406, Owain Glyndŵr sent the 'Pennal Letter' to Charles VI of France, requesting help to fight the English and setting out his ambition for Wales. Photo: Pennal seal, reverse
Y geiriadur hanesyddol safonol. Gair y Dydd: gair o'r Geiriadur bob dydd gyda linc i'r erthygl.
The only standard historical dictionary of Welsh. FREE